در سال ۱۳۲۳ (۱۹۴۴)، زمانی که شاگرد دوره متوسطه بود برای ادامه تحصیلات راهی فرانسه شد و پس از ورود به رشته معماری در مدرسه هنرهای زیبای پاریس «بوزار» شاگرد اول شد. سردار افخمی پس از أخذ مدرک دکتری معماری از دانشکده هنرهای زیبای پاریس در سال ۱۳۴۲ (۱۹۶۳) به ایران بازگشت و در دانشگاه تهران به تدریس مشغول شد تا اینکه به دلیل اختلاف با هوشنگ سیحون (ریاست وقت دانشکده معماری) کار تدریس را رها کرد و منحصراً به کار معماری در دفتر خود در تهران «شرکت مهندسان مشاور سردار افخمی» پرداخت.

سردار افخمی کمی قبل از انقلاب به دلیل مسائل خانوادگی (تحصیل فرزندان) ایران را مجدداً به مقصد فرانسه ترک نمود ولی پس از خروج از ایران همانند بسیاری از معماران قبل از انقلاب بنا به دلایل مختلف به ایران بازنگشت و وی از آن زمان ساکن پاریس بوده است. امیرعلی سردار افخمی را می توان معماری زمینه گرا نامید. وی همواره بر استفاده از آجر در طراحی و اجرای ساختمان هایش اصرار خاصی داشت.

آثار معماری
- مرکز تحقیقات کار واقع در خیابان ولیعصر
- تئاتر شهر تهران [←]
- خانه شخصی معمار واقع در گلستان چهارم (در حال حاضر در اختیار وزارت امور خارجه است.)
- ساختمان جدید مجلس شورای ملی (در سال ۱۳۵۵ طراحی و در سال‌های ۱۳۷۶–۱۳۸۰ اجرا شد / با تغییراتی همراه بوده است.)
- خانه کودکان بی‌سرپرست تهران واقع در شمال تهران
- ساختمانی در پارک نیاوران (سبک بخصوصی مثل شیروانی ها دارد)
- ساختمان تالارها دانشگاه صنعتی اصفهان
- طرح یک مسجد در تهران (ساخته نشده است.)
- پروژه های شخصی و خصوصی در فرانسه
این بخش در حال تكمیل است.

سایر آثار
- طراحی سنگ مزار صادق هدایت در گورستان پرلاشز پاریس

درباره بنای تئاتر شهر تهران
به جرات می توان گفت شاخصترين اثر معمار، بنای تئاتر شهر تهران است. کلنگ احداث مجموعه تئاتر شهر تهران سال ۱۳۴۶، در محل کافه شهرداری به زمین زده و هفتم بهمن ۱۳۵۱ با یک سالن مدرن آماده بهره برداری شد. ساختمان تئاتر شهر، بنای استوانه ای به قطر ۳۴ متر و ارتفاع ۱۵ متر است که نمای خارجی آن تماما با کاشی فیروزه ای پوشیده شده است.

در گفتگویی به قلم پرویز بیاتی با امیرعلی سردار افخمی كه در روزنامه شرق به تاریخ چهار‌شنبه ۲۵ بهمن ۱۳۹۱، شماره ۱۶۷۱ به چاپ رسیده است، معمار از مسائل مختلفی در رابطه با آثاراش بویژه بنای تئاتر شهر سخن می گوید. وی‌ در پاسخ به ایده شكل گیری بنا چنین توضیح می دهد:
"زمین این بنا در گوشه ای از باغ کافه شهرداری (پارک دانشجوی فعلی) بود. یادم می آید وقتی بچه بودم در زمان رضاشاه باغی آنجا بود. دفتر «فرح پهلوی» از من خواست که در یک گوشه از این باغ ساختمان تئاتر شهر را بسازم. این باغ به گونه ای بود که از همه طرف دیده می شد؛ هم از طرف خیابان ولیعصر (پهلوی) هم از طرف شمال که باغ قرار داشت، هم از طرف جنوب که کوچه ای قرار داشت و هم از طرف شرق.... چون از همه طرف دیده می شد به نظر می رسید بهترین طرح برای اجرای چنین ایده ای، یک ساختمان دایره ای است."

در ادامه به سوال "آبا موقعیت مکانی، این پلان دایره ای را به شما تحمیل کرد؟" چنین پاسخ می دهند:
"بله. موقعیت محلی که به من برای احداث این طرح دادند طوری بود که به نظرم می رسید بهترین ایده این است که دایره ای باشد تا از هر طرف دیده شود. نمی خواستم ساختمانی باشد که فقط یک نما داشته باشد و بعد پشتش هرچه بشود جا داد. به عکس، در ذهنم بود که این سازه، یک نما نداشته باشد و تمام اطرافش نما باشد."

در ادامه از ایشان در رابطه با ستون هایی بیرونی بنا چنین سوال می شود:
سوال) شما ستون هایی را در این سازه تعبیه کرده اید که شبیه خیمه به نظر می رسد؟ آیا از قبل فرم خاصی مدنظرتان بود؟
پاسخ) این ستون ها هیچ شباهتی به هیچ چیز ندارد. یادم می آید آن زمان مهرداد پهلبد (وزیر فرهنگ وقت) گفت که خوب چیزی به فکرت رسیده. ساختمانی اجرا کرده ای که مثل یک تاج است! من گفتم اصلابه تاج فکر نکردم. الان هم که فکر می کنم، می بینم این تصور از قبل در ذهنم نبود که طرح نهایی شبیه خیمه یا فرم به خصوص دیگری باشد. این ساختمان شبیه هیچ چیزی نیست. فرم نهایی سازه، در واقع با الهام از خاطراتی که از کودکی از معماری ایرانی داشتم به ذهنم رسید. در سال های جوانی جاهای مختلف مملکت مثل شیراز، اصفهان و حتی جاهای دورافتاده را دیدم و در جزییات ساختمان های تاریخی این شهرها دقت کردم. نکته مهم در ساخت این بنا این بود که از همان ابتدا مخالف کاربرد شیشه و تراورتن بودم، به دلیل اینکه این مصالح مناسب آب و هوا و فضای ایران نیست. یادم می آید وقتی برای بار دوم از فرانسه به ایران آمدم و می خواستم این بنا را اجرا کنم، دیدم بسیاری از ساختمان های آن زمان تهران که معمارانی چون حیدرعلی غیایی، هوشنگ سیحون و عبدالعزیز فرمانفرما ساخته بودند از تراورتن و شیشه و آهن بود. این مصالح به نظر من بسیار برای ایران نامناسب هستند. این است که به شخصه در پروژه هایم همیشه به دنبال آجر رفتم.

درباره ساختمان جدید مجلس شورای ملی (اسلامی)
ساختمان جدید مجلس شورای اسلامی است که در سال ۱۳۵۵ طراحی و پس از انقلاب اسلامی ایران در سال‌های ۱۳۷۶–۱۳۸۰ اجرا شد. سردار افخمی در کنار بهروز احمدی، عباس قریب، مسعود قاضی زاهدی، منصور وکیلی و داریوش فیروزلی گروه طراحی ساختمان فعلی مجلس شورای اسلامی را پیش از انقلاب تشکیل دادند. بعد از انقلاب از او خواستند که برای اجرای این ساختمان به تهران بیاید اما وی قبول نکرد. ایشان در مصاحبه خود با روزنامه شرق چنین بیان می نمايد:
"بعد از انقلاب از من خواستند که برای اجرای این ساختمان به تهران بیایم؛ چون طرحش را من داده بودم. خواستند که بیایم ولی من با آن شرایط قبول نکردم؛ چون خودم در فرانسه زندگی و کار داشتم و می ترسیدم بروم ایران و نتوانم هر موقع که خواستم برگردم. اوایل دهه ۷۰ شمسی وزیر جوانی به نام «آخوندی» پیش من در پاریس آمد. خیلی جوان بود. یک نفر هم همراهی اش می کرد. آمده بود تا این وزیر جوان را راهنمایی کند. او از من خواست که به ایران بیایم. به من گفت: به شما قول می دهم هر وقت خواستید ترتیبی بدهم که به فرانسه برگردید. به هر صورت نرفتم. بعد یک دفعه دیگر هم که مجلس جدید را ساخته بودند، سراغم آمدند. نمای مجلس از شیشه بود؛ با این حال می ترسیدند شیشه اش کنند. یک نفر دیگر از طرف آقای «ناطق نوری» پیشم آمد که پرورش اسب هم می کند. آمد و گفت که شما فکر می کنید شیشه می شود یا نمی شود؟ بردمش موزه «لوور» و آن هرمی را که «ای ام پی» معمار آمریکایی - چینی ساخته، نشانش دادم. این هرم چند سال بعد از آن طرحی که من داده بودم، ساخته شد. به او گفتم این شیشه است و برقش به چشم کسی نمی خورد. اول خواستند نما را کاشی بکنند ولی بعد تراورتن کردند؛ در حالی که من دشمن تراورتن هستم."

وی در ادامه به سوال "چرا طرح شما نهایتا با وقفه طولانی در اوایل دهه ۸۰ شمسی به اجرا درآمد؟" چنین پاسخ می دهند:
"آن موقع آن طرح را اجرا نکردند. بعد رفتند چندین طرح کشیدند و خواستند از مهندسین مشاور دیگر چندین طرح بدهند، مورد پسند واقع نشد. آخرین نفر، کسی بود که در دفتر من کار می کرد؛ مهندسی به نام عبدالرضا زکایی. ولی باز گفتند طرح سردار افخمی از همه بهتر است و آن را اجرا می کنیم. آقای زکایی گفت حالاکه من برنده شده ام و در دفتر آقای سردار افخمی هم بوده ام، اجرای این طرح را به من بسپارید. نهایتا مدیریت و اجرای پروژه زیر نظر آقای زکایی صورت گرفت."

[ پیوند به بیرون ]
۱- نگذاریم تئاتر شهر ناهنجار شود / «علی سردار افخمی» طراح و معمار تئاترشهر در گفت وگو با «شرق» / پرویز براتی [←]
۲- معمار تئاتر شهر درگذشت / روزنامه ایران / پرویز بیاتی [←]

[ پیوند داخلی]
۱- پروفایل معمار به زبان انگلیسی [←]