توضیحات

یکی از پرکارترین مهندسان دوره پهلوی اول، مهندس وارطان هوانسیان می باشد. فعالیت های اصلی او تا سال های ۱۳۳۰ هجری شمسی، ادامه پیدا کرد و موفق شد، تعداد زیادی بنای ارزنده در مقیاس های مختلف، به یادگار بگذارد. ویژگی های کالبدی ساختمان هایی که از وارطان به جای مانده است، نمای بتنی، قرنیزهای بتنی ممتد و فضاهای پر و خالی است. وارطان در طراحی بناها از عناصر تزیینی و دکوراتیو استفاده نکرده است. او با ایجاد تغییرات در سطوح مختلف و فضاهای پر و خالی، ساختمان هایی پویا و با احجام متنوع را طراحی و بدین وسیله وجه تمایزی با سایر بناهایی که در آن دوره طراحی شده بود، ایجاد کرد. وارطان آثار متعددی در کاربری های مختلف شامل کاخ های سلطنتی، مراکز آموزشی و خانه های مسکونی در سطح شهر تهران، طراحی و اجرا کرد. آثار معماری وارطان، بیان تازه ای را در معماری معاصر ایران ایجاد کرد که پایه و اساس بسیاری از ساختمان های پس از او قرار گرفت. نقش اصلی وارطان در روند تاریخ معماری معاصر ایران، به وجود آوردن بیانی معرف زندگی اجتماعی و فرهنگی زمان خود و جایگزین کردن فضاهای جدید، در مقابل معماری سنتی ایران است. وارطان را به خاطر مکتب جدید و کارهای بی شمارش می توان جزء پیشکسوتان معماری معاصر ایران به شمار آورد. ساختمان تجاری - اداری نمایندگی خودروهای جیپ در خیابان اکباتان، یکی از آثار وارطان است. این بنا بدون اینکه تغییرات عمده ای در آن به وجود آمده باشد، به همان شکل سابق خود باقی مانده است.

موقعیت بنا در مقیاس شهری نحوه استقرار بنا در بافت شهری (تصویر شماره ۱).
بررسی کاربری اراضی اطراف بنا
ساختمان جیپ در ضلع شمالی خیابان اکباتان، که امروز راسته بازرگانی و تجاری واردات فرآورده های صنعتی می باشد، قرار دارد. این خیابان از قدیم تا امروز موقعیت تجاری - صنعتی خود را حفظ کرده و مرکز عمده این نوع فعالیت در مقیاس ملی می باشد. این بنا از شمال به کاربری های مسکونی، از شرق به ساختمان اداره مخابرات و از جنوب و غرب به کاربری های تجاری محدود میشود. (تصویر شماره 2)

بررسی شبکه ارتباطی سواره و پیاده و تاثیرات متقابل
دسترسی اصلی سواره و پیاده از خیابان های اکباتان، ملت و سعدی صورت می گیرد. همجواری با این معابر و قرار گرفتن بین دو ایستگاه متروی امام خمینی (ره) و ملت، دسترسی به وسایل نقلیه عمومی را فراهم کرده است. ورودی اصلی ساختمان در خیابان اکباتان قرار دارد و ورودی دیگری نیز برای خودروهای مربوط به حمل بار در در ضلع غربی بنا طراحی شده است (تصویر شماره3)

موقعیت بنا در سایت
هندسه، شیب و عوارض طبیعی زمین
زمین فاقد هر گونه عوارض طبیعی بوده و دارای شیب ملایمی معادل یک درصد از شمال به جنوب است. شکل زمین متوازی الاضلاعی به ابعاد 48 ×17 متر و مساحت 640 متر مربع می باشد.

طرح معماری بنا
توصیف کالبدی بنا
ترکیبی از سطوح مستوی و منحنی، بازشوهای مدولار و تقسیم بندی های متنوع، ساختار اصلی کالبد بنا را تشکیل می دهند.
حجم ساختمان به واسطه قرارگیری در زمینی با فرم متوازی الاضلاع و پس و پیش شدن احجام به صورت هنرمندانه ای تراش خورده و ترکیبی از احجام نیم استوانه، مکعب و منشورهایی با پلان های تند زاویه به وجود آمده است. بام برخلاف سایر بناها به شیروانی ها و سطوح شیبدار متعددی تقسیم شده، که به نوعی از ایجاد یکنواختی و حجم بزرگ شیروانی، اجتناب شده است. 
یکی از ویژگی های کالبدی این بنا تدبیری است که در طراحی ضلع جنوب غربی آن به کار رفته است، به گونه ای که به علت قرار گرفتن در زاویه حاده (بسته)، از درون فضا به بهترین وجه استفاده شود و حجم بنا نیز به عنوان عنصری شهری، به صورت شاخص معرفی شود.

عناصر و تکنیک های شاخص بنا
سبک و روحیه حاکم بر بنا
ساختار سامان دهی فضاها، پلان آزاد و رهایی معماری از قیدهای سازه ای، ترکیب احجام متنوع، بازشوهای وسیع، توجه به بیان عملکرد بنا در نما، تأکید بر پله در حجم و تقسیم بندی های هندسی نماها، بیان گر تأثیر جنبش معماری مدرن در طراحی بنا می باشند.

نوع و نحوه به کارگیری مصالح غالب در بنا
ساختمان از کیفیت اجرایی مطلوبی برخوردار است. بتن مسلح، سازه بنا را تشکیل می دهد و بتن تیشه ای با تقسیماتی هندسی در نماها یه کار رفته است۔ نحوه اتصال پنجره ها، جزییات شیروانی بام، اجرای پنجره هایی که در پلان های منحنی شکل قرار گرفته اند، دست اندازهای بتنی تراس ها و پرداخت نهایی بتن تیشه ای در نماها، از مهمترین جزییات اجرایی ساختمان می باشند . وارطان در هنگام طراحی، محلی را برای نصب آسانسور در نظر گرفته بود که امروزه تنها عنصری است که به این ساختمان اضافه شده است.

تحلیل و ارزیابی نماهای بنا
ترکیب احجام متفاوت، نماهای متنوعی را ایجاد کرده است. ساختمان دارای سه نمای شمالی، جنوبی و غربی می باشد. نمای جنوبی، نمای اصلی ساختمان است که در ضلع شرقی به بافت پیرامونی متصل می شود . در طبقه همکف، تناسبات ابعاد بازشوها و در دیگر طبقات، تقسیم بندی خطوط عمود برهم در بدنه ها و خطوط افقی سطح شیبدار بام، بر تناسبات اققی تأکید می کنند . شکل قاب ها و بازشوهای طبقات اول تا سوم، تأکیدی بر تناسبات عمودی است و نوعی تعادل را در کل بنا ایجاد کرده است. پس و پیش شدن احجام و محل قرارگیری بازشوها، سایه روشن های نماها را، تشدید می کند. در بخش میانی نمای جنوبی، شش ستونی که از طبقه اول تا سوم امتداد دارند، نقشی سازه ای نداشته و صرفا عناصری تزیینی می باشند.

منابع:
1- کتاب معماری معاصر ایران، 75 سال تجربه بناهای عمومی، جلد یک، وزارت مسکن و شهرسازی، معاونت شهرسازی و معماری، 1388
2- ترجمه متن انگلیسی توسط وب سایت معماری معاصر ایران انجام گرفته است.

English

Please click on the Link below to read the information in English Language.
Click Here!