محسن فروغی متولد ۲۳ اردیبهشت ۱۲۸۶ در تهران - درگذشته ۱۴ مهر ۱۳۶۲ در تهران، معمار ایرانی، استاد معماری و رئیس دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود. وی دومین فرزند محمدعلی فروغی (ذکاء الملک) ادیب و سیاست‌مدار ایران بود. پس از تحصیلات مقدماتی به دارالمعلمین مرکزی که عموی او ابوالحسن فروغی تاسیس کرده بود وارد شد و هفت سال در آن مدرسه درس خواند. در اوایل سال ۱۳۰۶ جهت ادامه تحصیل به فرانسه رفت. ابتدا در رشته ریاضیات ثبت­ نام کرد. سپس وارد مدرسه عالی هنرهای زیبای پاریس"بوزار" شد. او در سال ۱۳۱۶ از دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس (École des Beaux-Arts) با مدرک درجه یک فارغ‌ التحصیل شد و همان سال به ایران بازگشت. ابتدا در دانشسرای عالی و بعد در دانشکده فنی به تدریس تاریخ هنر و تاریخ معماری پرداخت. وی در سال ۱۳۱۶ در زمره نخستین معماران معاصر ایرانی به استخدام دولت درآمد.

او به همراه آندره گدار، ماکسیم سیرو و رولاند دوبرول از بنیان‌گذاران و استادان دانشکده معماری دانشگاه تهران و پس از آندره گدار، دومین رئیس دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بوده‌ است که پس از آندره گدار مدت ۹ سال ریاست دانشکده را برعهده داشت. در زمان صدارت دکتر امینی پرونده ­ای برای مهندسین ساختمان مجلس سنا به جرم تخلف تشکیل شد و محسن فروغی به همراه حیدر غیایی در سال ۱۳۴۲ به اتهام زد و بندهای غیرقانونی در طرح ساختمان مجلس سنای ایران (کاخ سنا)، مدتی را در زندان گذراند. وی پس از مدتی تبرئه شد و در سال ۱۳۴۲ در دوره چهارم مجلس سنا به سناتوری رسید. وی چهار دوره نماینده مجلس سنا بود. فروغی در دوره نوزدهم مجلس شورای ملی از تهران نماینده شد؛ ولی قبل از اتمام دوره به علت داشتن شغل آزاد و مقاطعه کاری از نمایندگی کناره­ گیری نمود. او در سال ۱۳۵۷ نزدیک ۳ ماه و در کابینه‌های جعفر شریف‌امامی و غلامرضا ازهاری، سمت وزیر فرهنگ و وزیر علوم را عهده‌دار بود. او یکی از عتیقه شناسان به نام ایران بود و دو سال قبل از مرگش مجموعه نفیس بی­نظیر عتیقه­ های خود را به اداره باستان­ شناسی ایران اهدا نمود. محسن فروغی پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران و در ۱۲ فروردین ۱۳۵۸ دستگیر شد و مجموعه اشیا و آثار هنری شخصی وی ضبط و به موزه ایران باستان تهران منتقل شد. وی از همسر فرانسوی خود (Leone Daviaud) دارای دو پسر شد که پسر کوچکتر وی در جوانی بر اثر سقوط از اسب در حین بازی چوگان درگذشت. محسن فروغی در دی ۱۳۶۱ از زندان آزاد شد و ۱۰ ماه بعد در تاريخ ۱۴ مهر ۱۳۶۲ درگذشت. آرامگاه وی در گورستان ابن‌بابویه، شهر ری می باشد.

نگاه فروغی به معماری نگاهی مدرن بود اما وی با اصول و عناصر معماری ایرانی چون ایوان و کاشی‌کاری به خوبی آشنایی داشت. این شیوه طراحی به خوبی در ساختمان بانک ملی که تضادی بین مصالح نوین و طراحی داخلی و نمای سنتی است، خودنمایی می‌کند. او همچنین خانه‌ها و ویلاهای مسکونی متعددی را در تهران طراحی نمود که در آنها به جای شیوه مرسوم و سنتی تقسیم فضاها در پلان بر اساس میزان عمومی و خصوصی بودن آنها، شیوه مدرن طراحی فضاهای کاربردی را پیاده‌سازی کرد.

آثار معمار
- ساختمان مجلس سنا (مجلس خبرگان)
- دانشکده حقوق دانشگاه تهران (با همکاری ماکسیم سیرو)
- آرامگاه رضاشاه، شهر ری، ۱۳۲۹ (تخريب شده است.)
- كاخ نیاوران
- آرامگاه سعدی،‌ شيراز (با همکاری علی صادق)
- آرامگاه باباطاهر، همدان
- ساختمان­ بانک ملی، شعبه بازار تهران
- ساختمان­ بانک ملی، تبریز
- ساختمان­ بانک ملی، اصفهان
- ساختمان­ بانک ملی، شیراز
- ویلاهای مسکونی متعددی در تهران

منابع
۱- بانی مسعود، امیر؛ معماری معاصر ایران، تهران، نشر هنرمعماری قرن، ۱۳۸۸، ص ۲۲۸
۲- مینا معرفت، ریچارد. ن. فرای، FORŪGĪ, MOḤSEN، دانشنامه ایرانیکا [←]