توضیحات

طراحی و ساخت پروژه در زمینی با شیب زیاد در شهر شاندیز و در حاشیه‌ی یک رودخانه‌ی فصلی، با الزام به رعایت حریم آن و با برنامه‌ی ویلای آخر هفته به این دفتر محول گردید. با توجه به ضوابط، پروژه دارای مجوز ساخت دو طبقه روی زمین و یک طبقه زیرزمین بود. این ضابطه‌ی همیشگی، منجر به ایجاد تیپولوژی‌های تکراری شده است، که از یک طرف به دلیل گسترشِ بی‌امان ویلاسازی در این منطقه (در وضعیتی مشابه تیپولوژی آپارتمانی)، مانع فرصتِ دید به دره و موجب مخدوش شدن منظرِ طبیعی شده است و از طرف دیگر منجر به ایجاد برنامه‌های کلیشه‌ای شده‌ که بعضاً هیچ ارتباطی با سبک زندگی مخاطب و ایجاد «امکان»هایی در تجربه او ندارد. کارفرما علیرغم اینکه نقشه‌های کاملی را از قبل تهیه کرده بود، به دلیل عدم تحقق نیازهایش از ما خواست طراحی مجددی انجام دهیم؛ موضوعی که آن را به عنوان «تفاوت خانه درون شهر با خانه بیرون شهر» تحلیل کردیم.

استراتژی طراحی «کند-کاو» در دو لایه شکل گرفت:

استراتژی اول، گفت‌وگو میان بنا (پیکره) با زمین و زمینه بود؛ به گونه‌ای که بنا با توپوگرافی طبیعی همخوانی داشته باشد، تا حد ممکن توده‌ای به زمین اضافه و تحمیل نشود و منظر طبیعی حفظ گردد. در نتیجه‌ی این استراتژی، صفحه‌ی زمین لایه‌لایه شد (Layering) ، برش خورد (Cutting) و سپس لایه‌ها از سطح زمین بلند شدند (Lift up) تا فضاهای لازم در زیر آن شکل گیرد. در نهایت، دیوارها به‌عنوان عناصر عمودی، در وضعیتِ بصری مستقل از سطوح افقی، به این ساختار اضافه شدند. تنها عنصر قابل مشاهده در ورودی، مکعب شیشه‌ای شفافی است که حس ابهام و رازآلودگی ایجاد می‌کند و بقیه‌ی بنا با توجه به حجم زیاد و نا ایمنِ خاکِ دست‌ریز تا رسیدن به بستر پایدار، در دل زمین قرار می‌گیرد. برای سازگاری با منظر طبیعی، بام، سقف‌ها و لند اسکیپ یکی شدند تا مفهوم بام‌منظر (RoofScape) ایجاد شود.

استراتژی دوم، گفت‌وگو میان برنامه، سبک زندگی و سازمان فضایی بود؛ به گونه‌ای که برنامه‌ای پویا و منعطف ارائه شود و بتواند با سبک زندگی مخاطبان هم‌خوانی داشته و تجربه‌ای مملو از پویایی، هیجان، بازی‌گوشی، کُنج-کاوی و کشف ایجاد کند. این وجه تمایز با خانه شهری در ارتباط قوی‌تر با طبیعت، تفکیک واضح‌تر فضاهای عمومی و خصوصی و تأکید بر فضاهای جمعی نمود یافت. نحوه‌ی قرارگیری فضاهای پر و خالی (Mass-Void) و تنوع فضا و ساختار حرکتیِ درهم‌تنیده در «کَند-کاو» به واسطه‌ی عنصر معماری «پله» و  عاملیتِ «دالان‌ها»، امکان کشف و تجربه‌ی مداوم را برای کاربران فراهم می‌کند.

در واقع، نظام حرکتی همچون کوچه‌ها و دالان‌هایی در میان فضاهای بسته قرار گرفته است که گاه از نظر بصری و گاه از نظر فضایی با فضاهای باز یا نیمه‌باز ترکیب می‌شود. علاوه بر جانمایی توده در دل زمین و قرارگیری بر خلاف جهت باد مزاحم، حوزه‌بندی (Zoning) فضاها نیز به گونه‌ای برنامه‌ریزی شد که ویلا در فصول گرم و سرد سال با کمترین مصرف انرژی قابل استفاده باشد. تلاش شد سازماندهی فضا به نحوی باشد که زمینه برای شکل‌گیری روایت‌های متنوع ایجاد شود؛ گاه میزبان دورهمی‌های صمیمی خانوادگی باشد، گاه محلی برای مهمانی‌های پرجمعیت و گاه پناه‌گاهی برای خلوت و آرامش شخصی. در واقع «کَند-کاو»  بومی زنده است که با گذر زمان در تعامل با ساکنانش، کشف شده و تکامل می‌یابد. این رویکرد مشارکتی در طراحی لند اسکیپ نیز ادامه یافته؛ طوری که پوشش گیاهی، حاصل هماهنگی میان مداخله آگاهانه و جریان طبیعی زمین است؛ در برخی نقاط، گونه‌های منتخب با دقت کاشته شده‌اند و در نقاط دیگر، طبیعت آزادانه مسیر بلوغ خود را می‌پیماید. 

معماری، با خلق «میان‌ها» از طریق درهم‌تنیدن مرزهای بین درون و بیرون، مخاطب را به سفری برای کشف، تجربه و پرسه‌زنی در فضا دعوت می‌کند؛ همانند کودکی بازی‌گوش که بی‌وقفه در پی کشف ناشناخته‌هاست. از این‌رو «کَند-کاو» تلاشی است برای برانگیختن تمامی وجوه حسی که فراتر از انتظارات معمول از فضا هستند.

English

Please click on the link below to view the project's information in English language.
Click Here!