کامران طباطبایی دیبا متولد ۱۴ اسفند ۱۳۱۵ در تهران، معمار، شهرساز و نقاش ایرانی است. خاندان طباطبایی‌های تبریز از خانواده هایی در دربار ایران از دوره قاجاریان بودند. پدر او «اسفندیار دیبا» دندانپزشک بود. مادر او دلبستگی بسیاری به معماری و طراحی داخلی داشت. کامران دیبا، پسر عموی فرح دیبا آخرین ملکه‌ی ایران در دوران پهلوی است.
تحصیل
وی در سال ۱۳۳۵ تحصیل در رشته معماری در دانشگاه هاوارد (Howard University) در شهر واشینگتن.دی.سی. را آغاز کرد. وی در زمان تحصیل، با مراجعه به کتابخانه کنگره آمریکا، به دانش خود در زمینه‌های فلسفه و روان شناسی افزود. در سال ۱۳۴۳ دانش آموخته این رشته شد و پس از آن به مدت یک سال تحصیلات تکمیلی را در رشته جامعه‌شناسی ادامه داد.
توجه شود) دانشگاه هاوارد (Howard University) با دانشگاه هاروارد (Harvard University) اشتباه گرفته نشود.
بازگشت به ایران
در سال ۱۳۴۵ به تهران بازگشت اما برخلاف تصور اولیه، محیط فرهنگی ایران را برای تفکرات و ایده‌های نوگرای خود مناسب نمی‌بیند:
«وقتی رسیدم تهران با یک محیط بسته روبه رو شدم، یک جامعه سنتی جاافتاده و بلکه از بعضی جهات عقب افتاده».
حتی ارتباط نزدیک خویشاوندی با دخترعمویش (فرح پهلوی) نیز راه‌گشای تحقق ایده‌های او در جامعه آن دوران ایران نبود. او یک سال بعد، رئیس و طراح ارشد شرکت مهندسین مشاور «DAZ» شد.
«DAZ» در ایران پروژه‌های بزرگ و گوناگونی به انجام رسانید و به سرعت توسعه یافت به طوری که در سال ۱۹۷۷، یكصد و پنجاه پرسنل داشت. دیبا در ایران صرفاً در بخش دولتی فعالیت می‌کرد. وی به سنت‌های بومی و هم چنین نیازهای جامعه شهری مدرن و اثر متقابل انسان علاقه‌مند بود.
در تابستان ۱۳۵۷ همزمان با اوج‌گیری اعتراضات انقلابی و توقف پروژه‌های عمرانی در ایران، کامران دیبا تصمیم گرفت که برای مدتی از ایران خارج شود. اما این مسافرت کوتاه مدت به ترک همیشگی ایران و زندگی در اسپانیا و فرانسه انجامید. وی تاکنون به ایران بازنگشته است. پروژه‌های خارج از ایران وی شامل طرح‌های خانه‌سازی در ایالت ویرجینیا و طرح توسعه هتل‌ها در اسپانیا ست.
وی در سال ۱۳۵۶ به عنوان منتقد با «دانشگاه کرنل» همکاری کرد. دیبا به عنوان مشاور و برنامه‌ریز شهری در وزارت مسکن و توسعه شهری ایران خدمت کرد. هم چنین دفتر وی طرح جامعی برای برخی شهرها ارائه داد که از جمله آنها خرمشهر بندری مهم در خلیج فارس است. دیبا به عنوان یک نقاش چندین نمایشگاه انفرادی در ایران بر پا کرد. وی هم چنین گردآورنده و واسطه فروش آثار نقاشی معاصر غرب بود.
جوایز
- جایزه معماری آقاخان، برای پروژه شهر جدید شوشتر
- طرح برگزیده در مجموعه آثار معماری و شهرسازی جهان در نمایشگاه آثار معماری و شهرسازی قرن بیستم در جشن سال ۲۰۰۰ در لس‌آنجلس، برای پروژه شهر جدید شوشتر
آثار معمار در ایران
- موزه هنرهای معاصر تهران، ۱۳۵۶
- فرهنگسرای نیاوران، ۱۳۵۶
- فرهنگسرای دانشجو (شفق)، ۱۳۴۸
- پارک شفق، ۱۳۴۸
- دفتر مخصوص شهبانو فرح پهلوی (پژوهشگاه دانش‌های بنیادی)، ۱۳۵۴
- منزل مسکونی پرویز تناولی
- نمازخانه در محوطه موزه فرش ایران
- دانشگاه جندی‌شاپور (دانشگاه شهید چمران اهواز)
- شهر جدید شوشتر
- استراحتگاه ساحلى كاركنان شركت نفت محمود آباد، ۱۳۵۱
- طرح مركز اِی.تی.آی، ۱۳۸۳
آثار معمار در خارج از كشور
- خانه ای در منطقه Monticello of Tyson، ايالت ویرجینیا، كشور آمریكا، ۱۹۸۲ - ۱۹۸۵
- ویلای اسپارتینا (Villa Espartina)، مالاگا، كشور اسپانیا، ۱۹۹۴ - ۱۹۹۹
- ویلای سیمون (Simon's Villa)، حومه ماربلا، كشور اسپانیا، ۱۹۹۹ - ۲۰۰۲
- ویلای ساحل خورشید (Costa Del Sol)، كشور اسپانیا، ۲۰۰۳ - ۲۰۰۶
منابع:
۱- پرویز جاهد-منتقد (۳ اردیبهشت ۱۳۸۹). «چهار هزار روز از زندگی کامران دیبا». بی‌بی‌سی فارسی [←]
۲- وبسایت معمار [←]
۳- صفحه فيسبوك معمار [←]