Email: caoi.ir@post.com Telegram ID: @caoiran

ورود

Study



مسابقه بین المللی معماری کتابخانه ملی پهلوی 

   نویسنده فرانسوالمبارد با همکاری منصور وکیلی و کامران شاهین فر آرشیتکت

مجله هنر و معماری قبل از انقلاب - سال دهم شماره ۴۵ و۴۶  فروردین - تیر ۱۳۵۷-صفحات ۴۴-۴۰

مسابقه بین المللی معماری کتابخانه ملی پهلوی, کتابخانه ملی پهلوی, مسابقات معماری قبل از انقلاب در ایران, جنبش معماری در دوران پهلوی, هنر و معماری قبل از انقلاب, معماری دوران پهلوی, کنکور بین المللی کتابخانه ملی پهلوی, معماران خارجی در ایران, طراحی کتابخانه, تاریخ کتاب و کتابخوانی در ایران

هفت سال بعد از کنکور بین المللی مرکز ژرژ پمپیدو که جلب توجه آرشیتکتهای بسیاری را از سراسر دنیا نمود ، (۶۸۱ پروژه از ۵۰ کشور) در مسابقه بین المللی کتابخانه ملی پهلوی به موفقیت چشمگیرتری رسید. بیش از ۳۰۰۰ تقاضا از ۸۷ کشور مختلف جهت شرکت در مسابقه به دفتر مرکزی کتابخانه رسید که ۶۰۰ طرح تحویل داده شد. واین است نظری کلی به نسبت شرکت در مسابقه برحسب مناطق جغرافیائی . آمریکای شمالی ۱۱۹ پروژه

آمریکای جنوبی ۴۵ پروژه

 اروپای غربی ۱۸۴ پروژه

اروپای شرقی ۸۴ پروژه

آفریقا ۱۵ پروژه

خاور میانه ۳۱ پروژه

خاور دور ۱۰۸ پروژه

دلائل چنین استقبالی از این مسابقه عبارتست از :

- ابتداء این مسابقه جهت کلیه آرشیتکتهای دنیا آزاد بود و مدارک خواسته شده (پلان اکثراً ۱/۵۰۰، ماکت ۱/۵۰۰ و گزارش مربوط به طرح ) ، دیده میشود که در جمع ، این مدارک بیشتر بیان کننده یک ایده اولیه میباشد تا برنامه ای کامل که نیاز به یک سرمایه گزاری هنگفت داشته و بدین ترتیب امکان شرکت معماران جوان و استادان دانشگاه در این مسابقه بسیار بود . ( جالب است تذکر داده شود که بیش از نصف ۱۳ طرح برنده ، متعلق به این گونه شرکت کنندگان بود).

- موقعیت جغرافیائی محل مسابقه یعنی ایران که در چهار راه تمدنهای آسیایی ، آفریقائی، شرقی و غربی قرار گرفته ، تمدن گذشته آن و موقعیت اقتصادی حاضر باعث جلب توجه عده کثیری گردید.

- موضوع برنامه ، فقط یک کتابخانه بزرگ نبوده بلکه عبارت بود از یک مجموعه فرهنگی به وسعت ۱۲۰۰۰۰ مترمربع که تنوع و پیچیدگی فعالیتهای آن ( فضاهای عمومی ، فضاهای مطالعه ، دفاتر اداری ، لابراتوارها،کارگاهها مرکز تحقیقات ایران شناسی ، آپارتمانها ۰۰۰۰۰۰۰) مطالعه این طرح را به همان اندازه که از نظر معماری اهمیت داشت به یک طرح شهرسازی مبدل کرده است.

- و بالاخره محتوای برنامه مسابقه یعنی یک برنامه کاملاً تحقیقاتی در زمینه ایجاد یک مکان تجمع عمومی در این عصر و در کشوری که امکان تجمع عمومی آن مانند مسجد ، بازار و غیره ارزشهای واقعی خود را در فرم جدید زندگی امروزی نیافته و کمبود برنامه های اجرا شده در این زمینه در سالهای اخیر بیانگر این احتیاج میباشد.

برنامه

برای واقعیت دادن به هدفهای ایجاد یک کتابخانه ملی در این مقیاس، متخصصان ایرانی و مشاوران بین المللی به مدت ۲ سال به مطالعه و تحقیق پرداختند تا احتياجات و تکنیک مورد کاربرد را روشن نمایند. ۱،۰۰۰،۰۰۰جلد کتاب برای افتتاح کتاب  خانه در سال ۱۹۸۶ پیش بینی شده و گنجایش حداکثر کتابخانه به ۴،۰۰۰،۰۰۰جلدکتاب و به همان اندازه مدارک دیگر در نظرگرفته شده . تعداد پرسنل مورداحتیاج برای به کار انداختن این مجموعه در حدود ۱۵۰۰ نفر تخمین زده شده است .

براساس هدفهای روشن شده و نتایج تحقیقات مختلف ، یک گروه بنام " کمیته تکنیک" مرکب از کتابداران و معماران برنامه فیزیکی آنرا با مشخص ساختن عملکردهای کلی، فعالیتهای مختلف و ویژگیهای هر یک وابعاد آنها ، تهیه نمود و همچنین گروههای مختلف عملکردها، روابط شان با یکدیگر و خلاصه نقش مراجعان، پرسنل ، کتاب ، مدارک ، تولیدات و غیره به دقت مورد مطالعه این گروه قرار گرفت .

برنامه از ۹ بخش مختلف تشکیل شده است .

۱-فعالیتهای مربوط به عموم مانند کتابخانه عمومی ، کتابخانه های کوچک ، مرکزکنفرانسها ...

۲- کتابخانه تحقیقاتی جهت متخصصان و محققان که با قسمتهای زیر تکامل یافته است.

- قسمت هنر و علوم انسانی - قسمت علوم اجتماعی - قسمت علوم تکنیکی - قسمت موسیقی و مدارک سمعی و بصری - قسمت دست خط ها - قسمت نقشه ها و اطلسها- قسمت سرویس مخصوص جهت معلولین

٣- تدارکات اجرائی شامل لابراتوراها ، کارگاهها، مرکز کامپیوتر

۴- قسمت اداری و سرویسهای تکنیکی

۵- محافظت و نگهداری

۶- انبار کتاب

۷- مرکز تحقیقات ایران شناسی

۸- آپارتمانها جهت کارمندان و مهمانان

۹- پارکینگها

قضاوت

تجزیه و تحلیل طرحها، انتخاب ، ورود آنها بترتیب در سه مرحله انجام گرفت.

۱-در اولین مرحله بعد از بررسی یک یک پروژه ها توسط هر یک از اعضای ژوری لیستی از ۸۲ پروژه تهیه گردید. این لیست با لیست تهیه شده از طرف کمیته تکنیک ( کمیته ای که به مدت یکماه قبل از ورود ژوری به تجزیه و تحلیل کلیه پروژه ها پرداخته بود.) به مقایسه گذاشته شد، تا هیچ گونه شکی در نادیده گرفتن اتفاقی پروژه ها بوجود نیاید.

۲- این ۸۲ پروژه بمعرض نمایش قرار گرفت، مقایسه شد و دوباره مورد تجزیه و تحلیل گردید این بار با جزئیات و خلاصه در ابتداء ۳۸ و در آخر ۲۲ پروژه از بین آنها انتخاب گردید.

٣- بالاخره در مرحله سوم بعد از یک بررسی کامل در جزئیات طرحهای برنده در سه نوبت زیر برگزیده شد.

الف - انتخاب ۶ طرح که سه تای آنها بعد از یک رای گیری برندگان اول تا سوم بودند.

ب - رای گیری برای برنده اول، برنده دوم و سوم

ج - رای گیری برای ۱۰ برنده بعدی

اساس قضاوت

قضاوت یک مسابقه معماری بدون توجه به نوع ساختمان ، همواره براساس یک سیستم تجزیه و تحلیل مشخص قرار داد و در رابطه با مشخصات و احتياجات خاص برنامه و پیشنهادات مربوطه توسط شرکت کنندگان میباشد.
در تجزیه و تحلیل یک پروژه جهت قضاوت آن سعی بر آنست که روش طرح پروژه را از دید یک مراجعه کننده بازسازی کرده ، تاثیر ساختمان را بر بیننده که ابتدا از طریق فرم خارجی با ساختمان برخورد مینماید و تا زمانیکه در فضاهای داخلی - وارد میشود مورد بررسی قرار دهند.
در این تجزیه و تحلیل ابتدا، برداشتهای عینی از ساختمان از جنبه های مختلف حجم ، شناخت عناصر معماری ، استفاده از موقعیت محلی ، مطالعه پوشش خارجی ، رنگ و غیره و سپس طریق ورود به ساختمان ، آسانی دسترسی و راه یابی به فعالیتها، امکان کنترل و در مرحله بعد عبور و مرور داخلی ، جهت قرارگرفتن ساختمان ، اختلاف سطحها و بعد از آن تجزیه و تحلیل در مطالعه فضاهای داخلی و ارتباطشان با فضاهای خارجی ، انطباق با آب و هوای محلی ، نوع زندگی سنتی و به خصوص برای ایران مطالعه بسیار دقیق برای فضاهای ارتباطی لازم می آید.
مطالعه فضاها جهت عملکرد بهتر هر فعالیت ، آسانی ارتباط بین آنها، وضع عملکرد هر واحد فعال چه در مقابل مراجعه کننده و چه در مقابل استفاده کننده از عوامل ضروری کیفیت معماری یک طرح محسوب گردیده ، تکامل ساختمان چه از نظر فضای داخلی ( انعطاف پذیری ) و چه فضای خارجی (توسعه) از دیگر ملاحظات کیفی یک معماری بحساب آمده ، و سیستمهای ساختمانی انتخاب شده ( اسکلت - پوشش ، تجهیزات .......) تعیین کننده ویژگی های دیگر یک پروژه در نظر گرفته شده است .

مسائل خاصی که طرح این کتابخانه بوجود می آورد بسیار مشکل قابل حل مینمود و این مسئله به دلیل خواسته های بیشمار و گاهی ضد و نقیض عملکرد این کتابخانه بوده است. از آن جمله میتوان از خواسته های زیر نام برد.

- تنوع و پیچیده گی عملکردها که در مقیاس یک طرح شهرسازی بوده بخصوص در زمینه روابط شان با یکدیگر

- خصوصیات بزرگ گرائی یک کتابخانه ملی و در عین حال حفظ مقیاس انسانی آن .

- جلب مراجعان و گسترش و آزادی به طرف محیط خارج و در ضمن دسترسی کنترل شده .

 - تنوع خواسته های استفاده کنندگان ساختمان ، پرسنل و مراجعان بسیار متنوع .

- انعطاف پذیری خواسته شده برای برخی از فضاها و ویژگیهای دیگر فضاها .

- کنترل درجه حرارت برای نگهداری بعضی از کتابها و وسائل سمعی و بصری و در عین حال آزادی دسترسی به فضای خارجی برای تامین راحتی مراجعه کننده .

- زمینی نسبتاً باریک و کشیده شیبدار که ارتباط بین عملکردها را با اشکال مواجه مینمود، رابطه محدود بين سطح ساختمان و سطح آزاد ، سطح فضای خارجی خواسته شده و ارتفاع محدود ساختمان .

- محدودیت در استفاده از مصالح و امکانات ساختمانی (جهت استفاده از امکانات محلی) و در عین حال ایجاد فضاهای بسیار مخصوص با عملکردهای مختلف .

خلاصه چطور میتوان گذشته و فرهنگ کشوری را که در خاطره ها فرم و در ذهنها جای گرفته و با اعتقادات ، فرم زندگی ، آب وهوا و سیستمهای ممکن ساختمان محل در رابطه است در یک معماری مدرن بیان نمود در حالیکه اعتقادات به سستی گرائیده ، فرم زندگی و به خصوص عملکرد مجموعه ها تغییر یافته و مصالح ساختمانی از سایر نقاط وارد میگردد وفقط آب و هوا است که تداوم همیشگی خود را حفظ نموده .درکشورهای درحال توسعه بی نظمی معماری با تکامل اجتماعی همواره در مقابله قرارگرفته است .برای جوابگوئی به این مسئله مشکل که تقریباً درزندگی روزمره معماری راه حل آن به فراموشی سپرده شده ، معماران شرکت کننده در این مسابقه با سعی بسیار وتخیل کافی به جستجو پرداخته اند.هریک از شرکت کنندگان به نوبه خود راه حلهائی در زمینه های مختلف ارائه داده بودند. اگر چه این جستجوها در مجموع به اندازه کافی رضایت بخش نبود، لیکن میتواند جهت استفاده در برنامه های دیگر بطور جزئی تر و به صورت بسیار جالب مورد مطالعه قرار گیرند.
به خصوص در زمینه تطابق طرح ساختمان با وضعیت آب و هوا و خورشید و این جستجوها از زمینه های نتیجه چنین کنکوری بوده است .
به عكس طرحهائی با ارائه فرمالیسم غیر منطقی ، اغراق در خلق فضاهای بی تفاوت ، ارائه یک سیستم ساختمانی بیش از اندازه سیستماتیک که قادر به جوابگوئی به تنوع عملکردهای برنامه کتابخانه نبود مورد توجه ژوری قرار نگرفت .
با ۱۳ طرح برنده ، هیئت ژوری سعی کرده که موفق ترین پروژه ها را در زمینه های مختلف جستجو کرده ، بخصوص در زمینه تنظیم و ترکیب فضاها وطریق ایجاد شان ارائه دهد بدون اینکه این طرحها بعنوان یک مدل از بیان معماری جدید تلقی شوند.
بنابراین یک سئوال کماکان باقی میماند ، آیا هنوز در این عصر حل انبوه مسائل متنوع موجود در طرح یک برنامه جایی برای خلق یک معماری جدید باقی میگذارد؟

برنده اول

NO118 Von Gerkan, Marc and Partenrs. Bock, Stanek

مجموعه فعالیتها متمرکز در بخش A (قسمت جنوبی زمین ) از محدوده کلی زمین در یک ساختمان بسیار متراکم به فرم U که به طرف جنوب باز می گردد قرار گرفته با ادامه فیزیکی میدان شاه و ملت به داخل زمین کتابخانه یک حالت دعوت کننده به خود میگیرد ، و مراجع را به راحتی وارد محدوده کتابخانه می نماید . میدان به وجود آمده و بدین ترتیب در داخل کتابخانه بوسیله فعالیتهائی چون کتابخانه کودکان و کتابخانه عمومی محصور میگردد. این میدان به صورت فضای عبوری همچنان به طرف شمال ادامه یافته و با ایجاد آب نماها در زیر سایه آفتاب گیر که گرما و آفتاب را کنترل مینماید تا شمالی ترین نقطه آن یعنی ناحیه پذیرائی مراجعان پیش رفته و به وسیله سکوهای متعدد به میدان فوقانیتری راهنمود می شود که در آنجا کافه تریا ، ورودی پرسنل و مرکز ایران شناسی قرار دارد.
سکوهای فوق این امکان را به وجود آورده اند که دسترسی آسان به فعالیتهای مختلف میسر باشد. این سکوها ابتدا به مرکز کنفرانس و سپس به بخشهای مختلف کتابخانه تحقیقاتی دسترسی می یابند. فضاهای مطالعه بطور پله ای در دو ضلع او در دو طرف میدان مرکزی با استفاده از فرم خرپائی سقف نور میگیرند. فرمهای این پوشش دو بخش ساختمان را از یکدیگر متمایز میسازد:

۱-پلات فرم زیرین ، حجم بسته به طرف خارج شامل فعالیتهائی است نظیر سالنهای مطالعه ، انبار کتاب و سرویسهای نگهداری .

٢- تاج فوقانی ، از نظر فرم آزادتر و باریکتر شامل دفاتر اداری و آپارتمانها با قبول اینکه از عناصر معماری سنتی ایران چه از نظر فرم و چه از نظر جایگزینی حجمها میراثی نبرده ( ولیکن شاید بتوان بعداً ساختمان را از این نظر غنی ساخت ) این ساختمان برای استفاده بسیار ساده و از نظر زندگی بسیار مطلوب خواهد بود.
بخاطر تطبیق مطالعه شده اش با وضعیت آب و هوای ایران، فضای پذیرائی مراجعان که همواره حد فاصل بین فضای داخلی و خارجی است ، گردش ممتد و آزاد مردم در طول فعالیتها در میدان ( حياط ) مرکزی این ساختمان میتواند در آینده به صورت یک مرکز عمومی واقعی در آید که برخوردها، تبادل فکرها و دسترسی به اطلاعات و دانشها را آسانتر می نماید و شاید نیز در آینده به صورت یک مرجع جدید فرهنگی در آید؟

برنده دوم

NO642 Engelbert Eder Rudolf Weber & Reiner Wieden

برعکس راه حل پیشنهادی برنده اول ، دربقیه پروژه ها پیشنهاداتی کم و بیش مشابه در زمینه راه حلهائی بر مبنای به طور تقریبی ۸ ساختمان ، جوابگوی سمبلیک هر یک از ۸ بخش اصلی برنامه ارائه داده شده .ترکیب بسیار فشرده ساختمانها ارتباط بین فعالیتها را سریع نموده ، موثر و مطلوب است و ایجاد حیاطهای مرکزی در یک مقیاس جالب انسانی است. تنوع مطالعه فضاهای تو در تو ، این پروژه را به یک طرح با روحیه معماری سنتی نزدیک کرده على الخصوص ورودی اصلی این مجموعه ساختمانی که از طریق دوگالری سرپوشیده عمود برهم صورت میگیرد و به اولین حیاط مرکزی راه می یابند.عدم روشنی مطالعه بر روی پوشش کلی و نمای اصلی خارجی جستجوی انجام شده در این پروژه را ناقص گذاشته است .مهم جلوه دادن سیستم توزیع کتاب ( در روی بام ساختمان ) از انبارهای کتاب به سالنهای مطالعه چیزی بر کیفیت معماری این پروژه نیفزوده است .

برنده سوم

NO.411 William O'Meyer – Francois Pienaar

از بین کلیه پروژه های پیشنهادی که بر اساس یک تکنیک پیشرفته راه حل مطالعه شده در این طرح موفق شده که ترکیب فضاها را در یک مقیاس انسانی با تکنیک و توزیع سیستماتیک عملکردی درهم آمیزد.مراجعان بعد از گذشتن از اولین حیاط مرکزی که در اطراف آن فعالیتهای مربوط به عموم توزیع میگردد به یک سرسرای بزرگ داخلی وارد میشوند که تا حد انتهای ساختمان بین دو دیواره عمودی سرویس ادامه دارد.پلکان های بزرگ متعددی مراجعان را به فعالیتهای مختلف در سه طبقه راهنمائی میکنند . این فعالیتها عموماً در شرق به فضای کتابخانه و در غرب به دفاتر و لابراتوارها اختصاص دارند پاسیوهای دایره شکل نور طبیعی را به طبقات زیرین منتقل می نمایند. ضلعهای غربی و شرقی با وارد کردن باغچه هائی به داخل ساختمان بریده شده اند.به همین سیستم ساختمان ناحیه B یعنی قطعه شمالی زمین برای مرکز تحقیقات ایرانشناسی بکار برده شده است و آپارتمانها با برخورداری از شیب طبیعی زمین در این ناحیه مورد مطالعه قرار گرفته اند در این مجموعه که عامل تکنیک اهمیت بسیار یافته و به خوبی مطالعه گردیده زندگی دادن به فضای ورودی توزیع فعالیتها احتمالاً با اشکال مواجه خواهد گردید.

برندگان دیگر

 NO131.Alison and Peter Smithson

یکی از طرحهای نادری که فعالیتهای عمومی را در قسمت B از زمین در کنار آپارتمانها قرارداده است .معابری که به وسیله گالریهای نیم دایره بوجود آورده اند به فضاهای برخورد عمومی ختم میشوند که عمل توزیع به واحدهای مربع شکل را که با یک گنبد بزرگ پوشیده است به عهده دارند. با ایجاد نورگیر در بخش فوقانی گنبد نور طبیعی به فضاهای داخلی وارد میشود.دریچه های مکانیکی خاص این نورگیرها کنترل نور . را در فضاهای داخلی تامین می نماید.کنتراست بسیار شدید و مداوم بین فضاهای بزرگ مطالعه ( یادآور کتابخانه های اوایل این قرن ) و بیان معمارانه بسیار مدرن آن از جلوه های خاص این طرح میباشد.

NO235Alberto Bertoli et Daniel Herren

یک کمپوزیسیون قرینه با اشغال هردو قطعه زمین .با یک اسکلت پوشش بسیار بزرگ و نمایان در بام حالتی بسیار ریتمه و سیستماتیک در دو ناحیه غرب و شرق به وجود آورده است که به خوبی به احتیاجات برنامه از نظر عملکرد جواب میدهد .بخش مرکزی طرح با جلوه سه المان خاص معماری ترکیب یکی را به قطعات تقسیم کرده است. عملکرد این سه المان عبارتند از سرسرای اصلی ورودی و توزیع - کافه تریا و مرکز تحقیقات ایرانشناسی .سالنهای مطالعه با باز شدن به روی یک حیاط مرکزی بزرگ که با در نظر گرفتن حوضچه هائی بر طراوت آن افزوده میگردد فضاهای مطلوبی را به وجود آورده اند. در این طرح متاسفانه مسئله ارتباط بین فعالیتهای غرب و شرق بخوبی حل نگردیده است.

No. 832 Jose Antonio Cograles Cutierrez et Antonio Anyso

- اسکلت مداوم که دو بخش از زمین را بهم متصل ساخته است .یک محور پیاده که به وسیله یک اسکلت مایل پوشیده شده بر بلوکی از سرویس بسیار مطالعه شده تکیه دارد که به وسیله دفاتر اداری کارگاهها و انبار کتاب بسته میشود .

فضاهای مطالعه در ضلع شرقی از طریق حیاطهای داخلی برای شخص عابر ( مراجع ) در سطح همکف این محور عبوری جلوه مینمایند . دسترسی به فضاهای مطالعه از طریق گالریهائی که در نیم طبقه پیش بینی شده عملی میگردد.
خلق فضاهای متنوع و مطلوب در مقابل توزیع عملی و سیستماتیک عمدی مطالعه این مجموعه از ویژگیهای این طرح میباشد.

No. 101 Kumihiko Hayakawa

ترکیب مجموعه و المانهای معماری آن شامل . (فضاهای ورودی ، معابر باریک که برروی فضاهای بزرگ باز میشوند ، حوضچه ها،  حیاطهای محصور شده به وسیله گالری ۰۰۰۰) به این طرح یک سیمای بسیار ایرانی داده است .مجموع طرح بوسیله دو دیوار غربی و شرقی از محیط خارج محافظت میگردد که بدین وسیله نور کنترل شده و توزیع احتياجات تکنیکی طرح تامین میگردد.

No. 31 2Holzbauer Wilhelm

کنتراست بسیار شدید بین ساختمانهای کوتاه در زمین ناحیه A که فعالیتهای مراجعان عمومی در قسمت غربی و سالنهای مطالعه کتابخانه تحقیقاتی در قسمت شرقی آن قرار گرفته و ساختمانهای بلند ناحیه شامل سه ساختمان به فرم U در اطراف مرکز تحقیقات ایرانشناسی است این ساختمانها شامل آپارتمانها ، دفاتر اداری ، کارگاهها ، لابراتوارها و بقیه فعالیتهای سرویس میباشد.این کنتراست حجم در فرم ، نوع مطالعه فضاها و مقیاس دیده میشود.با ایده ایجاد یک دهکده برای مراجعان ساختمانهای بخش شمالی باعث ایجاد فاصله بیش از حدی بین مراجعان و زندگی پرسنل گردیده است .

No. 330 Ralph E. Johnson

طرحی که بخوبی جوابگوی عملکردهای یک کتابخانه میباشد. - فضاها به خوبی توزیع گردیده با وجود آنکه در سطح همکف روابط به روشنی دیده نمیشود ، تناسبات همواره در یک مقیاس قابل قبول باقی مانده .عدم برداشت از فرهنگ گذشته ایرانی به وسیله ترکیب با مطالعه اش در زمینه فضاهای خارجی جبران گردیده است . 

No. 834Boris Kazanski and Associates

سرسراهای بزرگی که با نورگیری از سقف روشن میشوند مراجعان را به کتابخانه عمومی و تحقیقاتی راهنمایی میکنند. یک سری حیاطهای مرکزی با مقیاس کاملا مطالعه شده که عملکرد فعالیتها را مختل نمیکند بین فضاهای مطالعه قرار گرفته . دسترسی به ساختمان در ضلع جنوبی از طریق اطراف پاسیوئی که از سطح میدان پائین تر قرار دارد انجام میگیرد.

No. 102 Lepere Yues A

دسترسی مراجعان از طریق دو حیاط مرکزی در امتداد قطر و سپس یک فضای مطلوب طولی در ضلع غربی جهت دسترسی به  هر سطح به فضاهای مطالعه که با ترتیب بسیار خوشایندی به دور حیاطهای ضلع شرقی قراردارند. در ناحیه شمالی به مرکز تحقیقات ایرانشناسی یکی از ضلعلهای مربع که در قسمت مرکزی آن انبار کتاب قرار دارد . سه ضلع دیگر مربع به آپارتمانها و دفاتر اداری اختصاص دارد یکی از طرحهایی که به خاطر جایگزینی فضاها و روحیه کلی طرح جوابی است اساسی به مسئله تطابق طرح با ویژگیهای محلی .این طرح چنانکه با روشنی بیشتری بیان میشد میتوانست به امتیاز بهتری در این مسابقه نائل آید.

No. 143 Danglas Little

این طرح همانند پروژه شماره ۱۱۸ فقط ناحیه A از زمین کتابخانه را اشغال مینماید.مجموعه طرح از دو چهارگوش تشکیل شده.قسمت جنوبی ساختمان ضلع مقابل میدان شاه و ملت دسترسی به حیاط مرکزی بزرگیست که به دور آن نه تنها فعالیتهای کتابخانه عمومی بلکه دفاتر اداری و آپارتمانها نیز قرار گرفته اند. قسمت شمالی از طرح به فرم یک هرم بزرگ که در فوقانی ترین نقطه آن در سه طبقه کتابخانه تحقیقاتی جای دارد و فضاهای داخل هرم با نورگیری از بالا روشن میگردد. در طبقه زیرین این هرم لابراتوارها، کارگاههاو فضاهای سرویس قرار دارند.کنتراست سمبلیک ودر عین حال عملی بین معماری "مدرسه های اسلامی " و " زیگورات " به این طرح، حالتی از یک معماری مخصوص به خود داده است .

No. 1233 Rouholah Nik-Khessal

معبری سرپوشیده مجموعه ساختمانها را از جنوب به شمال طی میکند. همانند بازار از سقف بوسیله هرمهائی نور میگیرد و در بعضی نقاط باغچه هائی به کنار آن افزوده میشود .سه عنصر اصلی که دیواره های آنها به صورت مایل بوده و بوسیله المانهای کوچکی ورود نور را کنترل میکند کمپوزیسیون مجموعه را تحت الشعاع قرارداده این سه عنصر کتابخانه عمومی، دفاتر و مرکز تحقیقات ایرانشناسی را شامل میشود .اساس یک روحیه واقع گرا و برداشت از فرهنگ گذشته (نه تقلید کورکورانه از آن ) میتواند در تحول حاضر به طرف نوعی باز سازی فرهنگ گذشته به راحتی قابل تصور باشد.معماری بیانگر فضاست در کلیه موارد تفسیر فیزیکی و اساس ایجاد آن میتواند در آمیزش و هماهنگی انواع هنرها پایه گذاری گردد.معماری سنتی ایران بیانگر فرم خاص ، زندگی مردم آن فلسفه وجودشان و ریاضیات می باشد  "رياضيات به عنوان علم مطلق"

 

 

مقالات مرتبط:

بخش اول) کتابخانه ملی ایران بعد از انقلاب اسلامی
گفتگو با محسن میرحیدر، مدیر طرح ساختمان کتابخانه ملی ایران
مسابقه طراحی کتابخانه ملی ایران
نقد آثار مسابقه کتابخانه ملی ایران 
طرح کتابخانه ملی ایران
کتابخانۀ ملی ایران، مجله معمار 
- برنامه طراحی کتابخانۀ ملی ایران، فصلنامه آبادی
ارزیابی فنی کتابخانۀ ملی ایران
-شکوفایی عنصر مدیریت در اجرای ساختمان کتابخانۀ ملی
-معماری شریعت زاده  و سیمای شهر
-اعتدال میان سنت و نوآوری


بخش دوم) درباره مسابقه کتابخانه ملی پهلوی قبل از انقلاب

مصاحبه با جیانکارلو دِ کارلو، درباره مسابقه بین المللی کتابخانه ملی ۱۳۵۶
- مروری بر مسابقه کتابخانه ملی پهلوی در سال ۱۳۵۶