توضیحات
بررسی کاربری اراضی اطراف مجموعه
این دانشکده، در جنوب شرقی تقاطع دو بزرگراه شهید دکتر چمران و جلال آل احمد، استقرار یافته است و از شمال، به بزرگراه جلال آل احمد و کاربری های مسکونی چهار تا پنج طبقه، از شرق به دانشگاه تربیت مدرس، از جنوب، به دانشکده زبان های خارجی دانشگاه تهران و از غرب به بزرگراه ۷۶ متری شهید دکتر چمران محدود شده است. (تصویر شماره ۱ مدارک فنی)
بررسی شبکه ارتباطی سواره و پیاده و تأثیرات متقابل
دو بزرگراه شهید دکتر چمران و جلال آل احمد، تنها دسترسی های پیاده و سواره را تشکیل می دهند. این همجواری باعث شده است حریم های شمالی و غربی سایت مجموعه، به فضای سبز اختصاص یابد تا از انتقال سر و صدای کاربری های مجاور، جلوگیری شود.
موقعیت مجموعه در سایت
نحوه استقرار مجموعه در سایت
ساختمان دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی، در بخش شمال غربی قطعه زمینی به شکل پنج ضلعی نامنتظم، که به منظور استقرار دانشکده های مختلف دانشگاه تهران خریداری شده بود، قرار دارد و با پارکینگ هایی که در ترکیب با فضای سبز و آب نماها در پیرامون بنا طراحی شده اند، از محیط اطراف متمایز و مجزا می شود.
هندسه، شیب و عوارض طبیعی زمین
بلوک های ساختمانی، به صورت آزاد و بدون اعمال محدودیتی از هندسه زمین، استقرار یافته اند. زمین، فاقد عوارض طبیعی است و دارای شیبی معادل دو درصد از جهت شمال به جنوب می باشد.
شبکه ارتباطی سواره و پیاده درون مجموعه
به دلیل استقرار بلوک های ساختمانی پیرامون حیاط مرکزی، دسترسی به این حیاط، صرفاً توسط پیاده امکان پذیر است. این مسیرها از فضای بین بلوک های ساختمانی و رواق ها تشکیل شده اند.
طرح معماری مجموعه
توصیف کالبدی مجموعه
این دانشکده، از شش بلوک دو طبقه که عمدتاً پیرامون حیاط مرکزی استقرار یافته اند، تشکیل شده است. احجام مکعب مستطیل با نمایی از آجر، در تلفیق با بازشوها و فضاهای پر و خالی، ترکیب اصلی ساختمان ها را تشکیل می دهند. از ویژگی های کالبدی این بلوک ها، ارتفاع بلند قسمت میانی هر بلوک و عدم تقارن آنها، پیرامون حیاط مرکزی است.
سامان دهی فضایی عناصر مجموعه
بررسی برنامه فضایی عناصر مجموعه
ایجاد فضاهای آموزشی، مدیریت آموزشی، کمک آموزشی، خدماتی و پشتیبانی با دسترسی آسان و مناسب، بهره گیری از نور و تهویه طبیعی و عدم تداخل عملکردها، از اهداف اصلی طرح بوده است. بلوک های ساختمانی، پیرامون حیاطی مستطیل شکل با محور طولی شرقی – غربی، سامان دهی شده اند. عناصر فضایی بلوک ها، بر اساس جبهه های نور گیری در دو سمت شمال و جنوب، به صورت خطی سامان دهی شده و فضاهای ارتباطی، تقسیم و پشتیبانی، حد فاصل آنها جای گرفته اند.
(تصویر شماره ۲ مدارک فنی)
در طراحی این مجموعه آموزشی، توجه به هماهنگی و سنخیت عملکردی از اهمیت زیادی برخوردار بوده که به صورت دسته بندی عملکردها و طراحی به صورت بلوک های مجزا از هم، مشاهده می شود. کلاس های درس با اتاق اساتید و دفاتر گروه، فضاهای اداری و مدیریت آموزشی، فضاهای کمک آموزشی با فضاهای خدماتی–رفاهی، اصلی ترین، عملکردهای آموزشی این دانشکده هستند. طرح بر اساس ایجاد پیوستگی و وحدت میان عملکردهای گوناگون، به صورت تبعیت استقرار بلوک ها از یک نظام هندسی، شکل گرفته است.
دو بلوک E و F در دو طبقه طراحی شده و به فضاهای آموزشی نظری، (کلاس های درس) در ترکیب با مدیریت آموزش (اتاق استادان و دفاتر گروه) اختصاص یافته اند. در بلوک D ریاست دانشکده و معاونت های مالی – اداری و پژوهشی، در بلوک Bفضاهای خدماتی، رستوران و در بلوک های E و A به ترتیب کتابخانه و اتاق استادان، جای گرفته اند.
بررسی کیفی فضاها
در بررسی کیفی فضاهای این دانشکده، به توضیح سه بلوک C , F , D پرداخته شده است.
بلوک های F , C
این دو بلوک، به استقرار کلاس های درس، در ترکیب با فضاهای مدیریت آموزشی، مانند اتاق استادان و ریاست گروه اختصاص یافته اند و با الگوی فضایی مشابهی طراحی شده اند. ارتباط میان فضاها، مهمترین عامل مؤثر در طراحی معماری این بلوک ها بوده است، طراحی فضای میانی که راهروها و فضاهای تقسیم از آن منشعب می شوند و عناصر به صورت متقارن نسبت به آن طراحی شده اند، از مهمترین ویژگی های این فضا می باشند. دهانه های وسیع، که در بخش میانی هر دو بلوک، با عقب نشستگی دیواره ها و ردیف پلکان کوتاه، متمایز می شوند، ورودی هر دو بلوک را مشخص می کنند.
فضای باز و مرتفعی که بر فراز راهروی طبقه همکف طراحی شده، علاوه بر تامین روشنایی، ارتباط فضایی، تداخل و پیوستگی فضاها را نیز موجب شده و در متنوع کردن فضاهای ارتباطی موثر واقع شده است. لازم به ذکر است که تناسبات رعایت شده و اجرای دیوار های فضاهای داخلی با آجر، به راهروها، کیفیت فضایی مطلوبی بخشیده است.
کلاس های درس، عموماً در طبقه همکف، در بدنه جنوبی بلوک ها استقرار یافته اند. با عقب نشینی بازشوها از دیوارهای اصلی بنا، از تابش مستقیم آفتاب به داخل فضاها، جلوگیری شده و در بیشتر اوقات روز روشنایی مطبوعی، فراهم می شود. کلاس های درس ۱۲۰ نفره، در دو انتهای شرقی و غربی ساختمان در فضاهایی با پلان به ابعاد ۱۲.۸ * ۹.۶ متر استقرار یافته اند. در بلوک F ﺳﺮسرای ﺑﺨﺶ ﻣﻴﺎنی پلان، ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ فضای ﺗﻘﺴــﻴﻢ،دﺳﺘﺮﺳــی ﺑــﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎ را ﻓﺮﺍﻫﻢ می ﻛﻨﺪ. ﻓﻀﺎی ﻣﻴﺎنی در ﺍﻳﻦ ﺑﻠﻮک، ﻓﻀﺎی وﺳﻴﻊ و مرتفعی ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ۵۰ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﺍست ﻛﻪ پلکان ارﺗﺒﺎطی منتهی ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ اول در میان آن قرار دارد.
ﭘﻼن ﻃﺒﻘﻪ ﻫﻤﻜﻒ ﺑﻠﻮک F، دارای راهرویی ﺑﻪ طول ﻧﻪ ﻣﺘﺮ و عرض ﺳﻪ متر اﺳﺖ، ﻛﻪ دو فضای ﺗﻘﺴــﻴﻢ در دو انتهای راهرو ﺟﺎی ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻛﻼس های درس و اتاق استادان، ﺑﺪﻧﻪ ﻫﺎی آن را تشکیل داده اند. اتاق ﻫﺎﻳــی ﺑﻪ مساحت دوازده ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﻛﻪ ﺑﻪ ریاست گروه و اتاق استادان اختصاص ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ، ﺑﺪﻧﻪ ﺟﻨﻮبی راهرو را ﺗﺸﻜﻴﻞ می دﻫﻨﺪ. رواق ﻫﺎیی ﻛﻪ در ﺑﺪﻧﻪ ﺟﻨﻮبی ﺍﻳﻦ ﺑﻠﻮک ﻃﺮﺍحی ﺷــﺪه، این اتاق ها را از حیاط جدا کرده است.
اتاق های استادان ﺑــﻪ ابعاد ۳*۴ ﻣﺘﺮ که در ﺗــﺮاز ۱.۲۰ ﻣﺘﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮ از راهروها قرار دارند، ﺑﺪﻧﻪ ﺟﻨﻮبی راهروها را در ﻃﺒﻘﻪ ﻫﻤﻜﻒ ﺗﺸﻜﻴﻞ داده اند. کلاس های ۱۲۰ و ۷۰ ﻧﻔﺮه ﺑﺪﻧﻪ ﺷــﻤﺎﻟﻲ ﺑﻠﻮک F و اتاق استادان در ﺟﺒﻬﻪ ﺟﻨﻮﺑﻲ این ﺑﻠﻮک و ﺳﺮوﻳﺲ ﻫﺎی ﺑﻬﺪﺍشتی و ﭘﻠﻜﺎن، در دو انتهای ﺷــﺮقی و ﻏﺮبی پلان، جای ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ. در طبقه اول، کلاس های ۱۲۰ ﻭ ۷۰ ﻧﻔﺮه در ﺑﺪﻧﻪ ﺷﻤﺎلی ﻭ کلاس های درس ۳۵ ﻧﻔﺮه، در ﺑﺪﻧﻪ ﺟﻨﻮبی راهروها ﻃﺮﺍحی ﺷﺪه اند. ارتباط بصری میان طبقات، از فضاهای ارتباطی (Void) در راهروها و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺮﺳﺮﺍی ﻣﺮﻛﺰی، ﻓﺮﺍﻫﻢ می شود. از نورگیرهای سقفی ﻛﻪ ﺑﺮ ﻓﺮاز ﺍﻳﻦ ﻓﻀﺎﻫﺎ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﺪه است، روﺷﻨﺎیی راهروها تامین می شود.
ﺑﻠﻮک D
ﺑﻠﻮک D، ﺣﺪ ﻓﺎﺻﻞ دو ﺑﻠﻮک F ﻭ C، قرار دارد و ﺑﺪﻧﻪ ﺷﺮقی حیاط ﻣﺮﻛﺰی را تشکیل می دهد. اﻳﻦ ﺑﻠﻮک ﺷﺎﻣﻞ ﻓﻀﺎﻫﺎی اداری، ورودی اصلی ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ و ﺑﺨﺶ های ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ (ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ، ﭼﺎپ و ﺗﻜﺜﻴﺮ) است و در ﺳــﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﻃﺮﺍحی ﺷﺪه ﺍﺳﺖ. در ﺑﺨﺶ ﻣﻴﺎنی اﻳﻦ ﺑﻠﻮک، ﺳﺮﺳﺮﺍیی با پلان ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﺷﻜﻞ، قرار دارد و به ﻋﻨﻮﺍن ورودی اصلی ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻋﻤﻞ می ﻛﻨﺪ. در ﻃﺒﻘﻪ اول، معاونت ﻣﺎلی و اداری، ریاست دانشگاه و ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺧﺪﻣﺎتی استقرار یافته اند، ﻛﻪ ﺑﺎ الگوی راهرو وسط و اتاق ها در طرفین ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ. فضاهای اداری، با امکان بهره گیری از نور شرقی و ﻏﺮبی و دﻳﺪ ﺑﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎی خارج، طراحی ﺷﺪه ﺍﻧﺪ.
ﻋﻨﺎصر و تکنیک ﻫﺎی ﺷﺎﺧﺺ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ
سبک و روحیه ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ
ﻫﻨﺪﺳﻪ پلان، سامان دهی ﻋﻨﺎﺻﺮ، فرم بازشوها، ﻓﻀﺎﻫﺎی ﭘﺮ و ﺧﺎلی، ﭘﺲ و ﭘﻴﺶ شدن اﺣﺠﺎم، ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد، ﺳﺎدگی و خلوص ﺍﺣﺠﺎم، بیانگر ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﻌﻤﺎری مدرن ﺑﺮ ﻃﺮاحی ﺳﺎختمان می ﺑﺎﺷﻨﺪ. استفاده از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻮمی، ﻋﻨﺎﺻﺮ و ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ معماری ﮔﺬﺷﺘﻪ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻴﺎط ﻣﺮﻛﺰی، رواق، ﺳﺎﺑﺎط، ایوان و ﻧﻈﺎﻳﺮ آن، ﺗﻼشی برای ﺑﻮمی و نزدیک ﻛﺮدن طرح ﺑﻪ ﺑﻮم و ﺑﺴﺘﺮ ﺧﻮد و ارتباط ﺑﺎ ﻣﻌﻤﺎری ﮔﺬﺷﺘﻪ، می ﺑﺎﺷﺪ.
نوع و ﻧﺤﻮه ﺑﻪ ﻛﺎﺭﮔﻴﺮی ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻏﺎﻟﺐ در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ، ﺁﺟﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍن ﻣﺼﺎﻟﺢ اﺻلی در ﺑﺪﻧﻪ ﻫﺎی ﺧﺎرجی و ﺑﺮخی از ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺩﺍخلی، ﻣﺸﺎﻫﺪه می ﺷﻮد. ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن از ﻛﻴﻔﻴﺖ اﺟﺮایی ﻣﻄﻠﻮبی برﺧﻮردار ﺍﺳﺖ. ﻧﺤﻮه اتصال ﭘﻨﺠﺮه ها، اجرای ﺳﺎیبان ﻫﺎ، ﺗﺰﻳﻴﻨﺎت آﺟﺮی ﻧﻤﺎﻫﺎ ﻭ اﺟﺮای دست انداز بام و ﻛﻒ ﺳﺎزی فضاهای ﺩﺍخلی از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺟﺰﻳﻴﺎت اﺟﺮایی ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن، می ﺑﺎﺷﺪ.
ﺗﺤﻠﻴﻞ و ارزیابی ﻧﻤﺎﻫﺎی ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ
ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﻨﻮع ﻋﻤﻠﻜﺮدی، ﻧﻤﺎهای دﺍﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠــﻮم اداری و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺎزرگانی ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ اﺻﻮﻝ ﻣﺸﺎبهی ﻃﺮاحی شده اند. ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﺳﺘﻘﺮار ﺑﻠﻮک ﻫﺎ ﺣﻮل یک ﻓﻀﺎی ﻣﺮﻛﺰی، ﻧﻤﺎﻫﺎی رو ﺑﻪ ﺣﻴﺎط ﻣﺮﻛﺰی، اصلی ﺗﺮﻳﻦ ﻧﻤﺎﻫﺎی ﺳﺎختمان، ﻫﺴﺘﻨﺪ.
ﺑﺎ دﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎیی ﺑﻪ ارتفاع ۱۲.۸ ﻣﺘﺮ و اﺧﺘﻼف ارﺗﻔﺎعی ﻣﻌﺎدل ۱.۲۰ ﻣﺘﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ های ﺟﻨﻮبی و ﺗﻐﻴﻴﺮ در رﻳﺘﻢ ﺑﺎزﺷﻮها، بر ﺑﺨﺶ ﻣﻴﺎنی ﻧﻤﺎﻫﺎی رو به ﺣﻴﺎط ﻣﺮﻛﺰی ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺷﺪه ﺍﺳﺖ. ﻧﻤﺎﻫﺎی ﺷﻤﺎلی و ﺟﻨﻮبی رو ﺑﻪ ﺣﻴﺎط ﻣﺮﻛﺰی، از یک ﺑﺨﺶ ﻣﻴﺎنی و ﻗﺎب های ﻋﻤﻮدی که ﺑﺎزﺷﻮﻫﺎ در آن ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه، ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه است. ﻗﺎب های ﻋﻤﻮدی ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ محور ﺑﻪ ﻣﺤﻮر ۶.۴۰ ﻣﺘﺮ، ﺑﺮ ﺗﻨﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮدی ﺗﺎﻛﻴﺪ می ﻛﻨﻨﺪ.
در ﻧﻤﺎﻫﺎی ﺷﺮقی و ﻏﺮبی ﺑﻨﺎ، ﺑﺮ ﺑﺨﺶ ﻣﻴﺎنی ﻧﻤﺎ، با ﺗﻌﺮﻳﻒ دﻫﺎﻧﻪ ای ﺑﻪ ﻋﺮض ۶.۴۰ ﻣﺘﺮ و دو ﻗﺎب ﺑﻪ ﺩﻫﺎﻧﻪ ۳.۲۰ ﻣﺘﺮ در ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر ﻣﻴﺎنی ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﻘﺎرن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اند، ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ وﺟﻮد ارﺗﻔﺎع ﻛﻢ ساﺧﺘﻤﺎن (ﻣﻌﺎدل دو ﺗﺎ ﺳﻪ ﻃﺒﻘﻪ)، ﺑﺎ ﻛﺎربرد ﻗﺎب ﻫﺎ، ﺑﺮ ﺗﻨﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮدی ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﺎ ﺗﻨﺎﺳﺒﺎت افقی ﻛﻪ از طرح ﺑﺎزﺷﻮﻫﺎ و ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪگی ﻃﺒﻘﺎت اول ﺍﻳﺠﺎد ﺷﺪه، در ﻣﺘﻌﺎدل ﻛﺮدن ﻧﻤﺎی ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺗﻼش شده است. ﭘﺲ و ﭘﻴﺶ ﺷﺪن اﺣﺠﺎم، ﺗﻀﺎد ﻣﺘﻨﻮعی از ﻧﻮر و ﺳﺎﻳﻪ را بر ﺑﺪﻧﻪ ﻫﺎ ﺍﻳﺠﺎﺩ می ﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎ ﺳﻄﻮح ﺗﺰیینی آﺟﺮی ﺑﺮ ﺗﻨﻮع ﻧﻤﺎﻫﺎ افزوده ﺍﺳﺖ.
در ادامه متن مربوط به مقاله زیر می باشد.
"معرفی و تحلیل دانشکده مدیریت دانشگاه تهران اثر حسین امانت، دومین همایش ملی مستندنگاری میراث طبیعی و فرهنگی، ۹ اسفند ۱۳۹۷"
در شرایط فعلی دانشکده، ورودی اصلی در میانه بلوک شرقی قرار دارد. از طریق این ورودی ابتدا وارد حیاط مرکزی می شویم. حیاط مرکزی اصلی ترین مفصل این دانشکده است. دو حیاط کوچکتر در دو گوشه شمالی مفصل های درجه دومی هستند که به حیاط اصلی راه دارند. رواق هایی که دور تا دور حیاط مرکزی کشیده شده اند در طول یکی از این حیاط های کوچکتر نیز امتداد می یابند. این رواق ها فضایی نیمه باز را مهیا کرده اند که علاوه بر سایه اندازی و ایجاد آسایش حرارتی نسبی در حیاط، فضای عبور و مرور را از فضای سکون وسط حیاط جدا کرده و عابرین را هدایت میکند. این نوع از آرایش فضاها یادآور آرایش حیاط مرکزی در معماری گذشته ایران نیز است.
دسترسی به چهار بلوک اصلی از طریق فضاهایی در چهار طرف و میانه این رواق ها تامین میشود که فرم ایوان دارند. البته این بلوکها دسترسی های فرعی از محوطه های بیرونی نیز دارند. همه بلوک های این بنا دو طبقه ی اصلی دارند. به جز این دو طبقه ی اصلی نیم طبقه ها و اختلاف ارتفاع های کوچکتری نیز وجود دارد. این اختلاف ارتفاع ها ترازهای متعددی را در این بنا ایجاد میکند که فضاها را از هم تفکیک میکند و به خوانا شدن آنها کمک میکند.
با توجه به این ترازهای ارتفاعی مختلف، نوع به کارگیری پله ها برای دسترسی به طبقات نیز اهمیت می یابد. در این دانشکده برای دسترسی میان هر دو تراز ارتفاعی پله های جداگانه در نظر گرفته شده است. برای مثال در بلوک شمالی و جنوبی با ورود به لابی پله ای در میانه ی فضا ما را مستقیما به طبقه ی دوم میرساند. این پله شاخص ترین پله در بلوک های شمالی و جنوبی است. وید بزرگی که در اطراف آن وجود دارد ماهیت اِلمانی این پله را تقویت میکند.
اگر از طبقه ی همکف به راهروهای دو طرف دانشکده برویم پله های کوچکتر برای دسترسی به نیم طبقه ها را نیز خواهیم دید. برای دسترسی به طبقه ی دوم سه دستگاه پله وجود دارد. یکی در وسط لابی و دوتا در دو انتهای بلوک ها. تعبیه ی این دو پله ی انتهایی از آن جهت ضروری است که فاصله ی پله ی اصلی دسترسی به طبقه ی دوم در وسط لابی از این دو انتها زیاد است و به جز این. در دو ورودی فرعی از محوطه ی خارجی به داخل بلوک نیز در این دو انتها وجود دارد. همچنین با توجه به کاربری آموزشی بنا و جمعیت زیاد افراد، هدایت آنها به یک دستگاه پله باعث ایجاد ازدحام میشد. عرض پله ها هم با عنایت به این موضوع به گونه ای در نظر گرفته شده که ۳ نفر بطور همزمان امکان تردد از آن را دارند، این در حالی است که پله های نیم طبقه اداری داری عرضی کمتر از پله طبقات هستند. دسترسی به پشت بام نیز از طریق اتاقک هایی در طبقه ی اول و بالای ورودی تامین می شود.
نورگیرها، ویدها و نیم طبقه ها در همکاری با هم، نور طبیعی را با چرخشی نود درجه، از طریق نورگیرهای سقفی وارد این فضاها میکنند و از طریق ویدها به طبقات پایینتر منتقل می شوند. ویدها همچنین به کمک نیم طبقه ها از نظر بصری دید وسیعتری را برای دانشجویان به وجود آورده اند. به این ترتیب فضاهایی دلباز با ترکیبی از نور طبیعی ملایم، نور مصنوعی و دیدهای متنوع به سایر طبقات به وجود آمده است که راهرو را نه فقط برای گذر، بلکه فضایی برای گفتگو، وقت گذرانی، انتظار و تجربه حس حضور در فضای دانشگاهی تبدیل کرده است.
نور
نور فضاهای داخل این بنا از دو طریق تامین می شود: پنجره ها و نورگیرها
بخش زیادی از نور فضاهای داخلی به خصوص راهروها از طریق نورگیرهای سقفی تامین میشود. این نورگیرها نیز خود چند نوع هستند:
دسته اول نورگیرهای سقفی هستند که نور را با فرمی نرم و چرخشی نود درجه به فضاهای داخل هدایت می کنند. شاخصترین این نورگیرها در راهروها قرار دارند. این چرخش نود درجه علاوه بر تلطیف نور موجب روشن شدن عرض بیشتری از راهرو میشود.
این نور همچنین توسط ویدهایی به طبقه های زیرین هدایت میشود. نورگیر مرکزی هشتی میانی در بخش اداری نیز از همین نوع است. این نورگیر مرکزی با شکل هندسه ای ساده، تیرهای میانی اش و بازی با نور عنصر شاخص و جلوه گری را برای فضای لابی اساتید پدید آورده است. تعدادی از این نوع نورگیرها هم در دو طرف بعضی کلاس های این دانشکده قرار دارند. این نورگیرها، برخلاف نورگیر های سقفی راهروها که نور جنوب را به راهرو می کشانند، از نور شرق و غرب برای کلاس ها بهره میگیرند. نورگیرهایی پلکانی سقفی کتابخانه نیز در همین دسته نورگیرها هستند. که نور آنها هم شرقی غربی و هم شمالی جنوبی است. نورگیرهای سالن اصلی سلف غذاخوری نیز در این دسته می گنجند نورگیرهایی که با سقف بلندشان و موقعیت مکانی شرقی غربی شان نوری با واسطه به فضای زیرین می رسانند.
دسته دوم پنجره های مربع شکل سقفی اند که در سقف بخش اداری دیده می شوند. تفاوت این دسته با دسته قبل این است در اینجا امکان اینکه نور را با شکست نود درجه وارد کند وجود نداشته. به همین دلیل نور عمودی وارد میشود و برای ملایمتر شدن آن از شیشه های مات استفاده شده است. نظیر این نوع پنجره را میتوان در اثر دیگر حسین امانت یعنی ساختمان میراث فرهنگی هم مشاهده کرد. در اینجا نیز ویدها این نور را به طبقه های زیرین هدایت میکنند. معمار در این بنا، در هر فضایی که از نورگیر سقفی استفاده کرده حتما در زیر آن یک وید تعبیه کرده است تا نور را نه تنها برای طبقه فوقانی، بلکه برای سایر طبقات زیرین نیز به ارمغان بیاورد.
دسته سوم نورگیری است که در ظاهر هیچ پنجره ای ندارد و به راحتی دیده نمی شود؛ اما نوری را با واسطه از شکافی در طبقه بام به سردر می تاباند. این نور از شکاف بالای اتاق رئیس وارد این اتاق نیز می شود و دیواره های آجری سردر ورودی در سمت شرق را روشن میکند.
منابع:
۱) معماری معاصر ایران، ۷۵ سال تجربه بناهای عمومی، جلد ۲
۲) معرفی و تحلیل دانشکده مدیریت دانشگاه تهران اثر حسین امانت، دومین همایش ملی مستندنگاری میراث طبیعی و فرهنگی، ۹ اسفند ۱۳۹۷ - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
